Henry Fayol sinh năm 1841 – từng là kỹ sư tại một tổ chức kinh doanh khai thác mỏ lớn tại Pháp trước khi biến thành giám đốc công ty này. Năm 1916, trước khi rời vị trí Giám đốc, ông trưng bày "14 nguyên tắc trong điều hành” trong cuốn sách “Administratinon Industriell et Générale”. Dường như đó ông cũng tạo ra một danh sách gồm 6 công dụng chủ quản của điều hành, có quan hệ chặt chẽ với 14 nguyên lý này.
Bộ 14 nguyên tắc của Fayol tới nay vẫn là 1 trong những lý thuyết đầu tiên về quản lý được phát hành, và được xem là một trong các lý thuyết đầy đủ nhất. Đầu tiên, hãy xem 14 nguyên tắc của Fayol là như thế nào:
1.Chuyên môn hóa/phân công hóa công trạng: Sự phân bổ công việc và chuyên ngành hóa dần dần làm cho trong một chu trình sẽ kéo theo sự chuyên ngành hóa trong khả năng, thúc đẩy tính tập trung và hiệu quả công việc. Khi nhân viên được chuyên môn hóa, sản lượng có thể tăng lên.
2.Lãnh đạo đi kèm bổn phận tương ứng: Nhà điều hành có quyền ra lệnh, nhưng họ phải ghi nhớ rằng quyền chính là bổn phận. Herb Kelleher - cựu Chủ toạ Cơ quan Southwest Airlines cũng nghĩ là "các vị trí và chức danh đều không quan trọng, chất lượng quản lý mới là vấn đề có ý nghĩa hơn hết. Bất kỳ ai, đang đảm nhiệm vị trí hay chức danh nào cũng có thể là một nhà chỉ đạo qua hành động của chính mình".
3.Kỷ luật: Kỷ luật phải được tôn trọng trong các đơn vị, nhưng các nguyên lý để áp dụng nó có thể khác nhau. “Sự đồng thuận giữa công ty và viên chức về thực chất được bộc lộ qua sự vâng lệnh, tính áp dụng, hành vi thể hiện sự tôn trọng.”
4.Hợp nhất lệnh: Trong khoảng lâu, các phương châm quản lý đều cho rằng nhân viên chỉ nên nghe lệnh trong khoảng 1 lãnh đạo độc nhất. Bây giờ, với hàng loạt hiệ tượng và mô phỏng quản lý kiểu ma trận đan xen nhau, thỉnh thoảng cùng một công tác viên chức sẽ phải công bố với 2 hoặc nhiều hơn cấp chỉ đạo hay bên đối tượng mua hàng. Yếu tố đặt ra ở đây là, các chỉ đạo có thể sẽ đưa ra những đòi hỏi trái ngược nhau, và người nhân viên sẽ rơi vào tình thế tiến thoái lưỡng nan.
5.Hợp nhất chỉ đạo: Đội ngũ viên chức với cùng một mục tiêu cần phải khiến cho việc dưới sự chỉ huy của một người điều hành, làm theo một chiến lược. Nhân tố này sẽ đảm bảo hoạt động được phối phù hợp đúng cách. Tỷ phú Lý Gia Thành từng nghĩ rằng "20% thắng lợi của đơn vị nằm ở quyết sách và 80% còn lại là hành động".
Herb Kelleher - cựu Chủ toạ Công ty Southwest Airlines cũng nghĩ là "Đừng dùng một củ hành tây (phổ quát lớp) mà hãy khiến cho một trái cam. Hãy giảm số lượng các cấp quản lý từ cao xuống thấp trong công ti".
Câu chuyện về kiến và sư tử cũng cho bài học thâm thúy về quản lý nhân lực. Chuyện về 1 chú kiến, viên chức công ti do Sư tử khiến cho Giám đốc. Kiến ta là 1 nhân viên siêng năng, làm việc cần mẫn, năng suất khiến việc rất cao.
Nhưng 1 ngày nọ, Sư tử cảm thấy rằng để kiến khiến cho việc mà không có sự giám sát thì chẳng thể hiệu quả bằng, thế là Sư tử ta thuê thêm anh Gián khiến cho giám sát.Có giám sát, Gián tuy nhiên cần một thư ký biên chép công việc, Nhện được thuê. Công việc lên tiếng, theo dõi, phân tách tình hình gửi đến Sư Tử hàng ngày, Gián thấy rằng cần tậu thêm laptop và máy in, photo các loại, thế là Ruồi được tuyển tham gia điều hành Công nghệ Thông tin.
Cảm thấy bộ phận mà Kiến đang khiến hiện thời khá đông nhân lực, Sư tử quyết định thuê Ve Sầu về khiến cho điều hành chung phòng ban này. Lại 1 thư ký, một phòng làm cho việc đầy đủ tiện ích được xây dựng cho Ve Sầu.
Kết quả của chuỗi này, công việc không phát triển như ý, Sư tử thuê Cú dò xét, kiếm được báo cáo vượt ngoài suy đoán: công việc bê trệ, năng suất không cao do bộ máy lồng cồng. Ngày trước, Kiến siêng năng khiến cho việc, tự do sáng tạo, năng suất cao. Nay Kiến chịu sự giám sát, chịu hết lần họp hành công bố này nọ chi phối làm năng suất công tác giảm sút.
6.Lợi ích tầm thường cần đặt lên trên hết: Fayol nghĩ rằng lợi ích của một viên chức hay lực lượng không được đặt cao hơn ích lợi phổ biến của doanh nghiệp. Ý tưởng này dấy lên tranh biện rằng, vậy khách hàng nào sẽ là người quyết định xem ích lợi tầm thường của đơn vị là gì? Và ta cũng nên hiểu rằng, các nguyên lý của Fayol được xây đắp với giả định mọi ích lợi và quyết định của tổ chức đều trung lập và có lý.
7.Thù lao: Sự hài lòng của nhân viên phụ thuộc tham gia thù lao công bằng cho rất nhiều quần chúng.
8.Dồn vào một chỗ hóa: Đây là nguyên tắc thiết yếu của mọi tổ chức và là hệ quả thế tất của quá trình cơ cấu. Ngay cả ở trong những công ty có cấu trúc phẳng và quyền lực phân hóa (decentralization), quyền hành nói phổ biến vẫn tập trung tham gia tay vài người mà thôi. Trong những tổ chức kiểu này, việc từng tư nhân được hòa bình tới đâu và hệ lụy trong khoảng việc phân tán quyền bính lớn đến mức nào chưa bao giờ được bỏ khỏi bàn tranh biện.
9.”Xích lãnh đạo”: Mối quan hệ giữa lãnh đạo và nhân viên cũng như mệnh lệnh trong khoảng trên xuống dưới cần được đảm bảo nguyên lý rõ ràng, hợp lý, nhì bên cùng hiểu. Viên chức cần phải kiếm được thức nơi họ đứng trong hệ phân cấp của doanh nghiệp hoặc chuỗi mệnh lệnh.
10.Bơ vơ tự: Nói dễ chơi, mọi doanh nghiệp nên để cho mỗi viên chức có chỗ đứng riêng, có trách nhiệm phù hợp với công ty, luôn cảm thấy tự tín và bình yên trong môi trường tổ chức kinh doanh. Mọi nguyên tắc, lệ luật, chỉ dẫn và hành động cần được biểu thị một phương pháp dễ hiểu. Một doanh nghiệp có trơ thổ địa tự sẽ sản xuất ổn định.
11.Công bình: Nhà quản lý cần vô tư với nhân viên cả trong nguyên lý lẫn hành động. Herb Kelleher cũng nghĩ là "Hãy bình chọn các quan điểm dựa vào giá trị thực của chúng hơn là dựa trên các mối quan hệ, địa vị hay thành công của những người phản chiếu chúng và tạo động lực dân chúng trình bày ý kiến trực tiếp cho chỉ đạo cấp cao".
12.Tính định hình trong thời điểm đảm trách vị trí: Các viên chức cần có thời điểm để thích ứng và chấp hành công việc một cách hiệu quả nhất. Sự định hình về nhiệm vụ xúc tiến lòng thủy chung với mục đích và trị giá của tổ chức.
Có một câu chuyện ngụ ngôn về quả trị, chuyện rằng, một ông vua nọ được tặng một con khỉ. Đây quả là chú khỉ không bình thường, nó khiến được rất nhiều trò hay, nên được vua rất thích, đi đâu cũng mang theo, may quần áo cho mặc, giao kiếm cho giữ...
Một hôm, vua ra vườn thượng uyển ngủ, có chú ong bay tới đậu trên đầu vua. Khỉ muốn đuổi ong, lấy kiếm nhắm vào ong mà chém. Vua bỏ xác.
Thực ra, trong quản trị, giả dụ cấp trên không biểu đạt công việc rõ ràng, không giao việc cụ thể, hay đặt nhân viên vào những địa điểm không thích hợp sẽ rất dễ gây ra hậu quả. Viên chức chẳng những cần phải thích ứng với công việc, mà cũng cần thông minh đúng nơi đúng lúc, đừng như chú khỉ kia biến ý tốt thành việc tày đình.
13.Sáng kiến: Ở mọi cấp bậc trong cơ cấu doanh nghiệp, sự máu nóng, đon đả và năng lực đều tới từ những người có thời cơ biểu lộ những sáng kiến tư nhân của chính mình.
14.Ý thức hòa hợp: Fayol nhấn mạnh rằng, việc xây đắp và duy trì sự kết hợp giữa các mối quan hệ trong công việc là cực kì quan trọng. Có một câu danh ngôn rằng: "Sự khác lạ giữa đội bóng xoàng và đội bóng có tầm cỡ là sự cảm thông giữa các bằng hữu với nhau. Nhiều người gọi đó là ý thức đồng đội. Khi người nào cũng thấm nhuần tinh thần đó thì đội bóng sẽ trở thành lớn mạnh".
Lối suy nghĩ chính yếu của thuyết Fayol là nhìn yếu tố điều hành ở cả cục bộ tổ chức quản lý, lưu ý hoạt động quản lý trong khoảng trên xuống, tập trung vào bộ máy lãnh đạo cao với các công dụng cơ bản của nhà điều hành. Ông cho rằng thành công của điều hành không chỉ nhờ những phẩm chất của các nhà điều hành, mà căn bản nhờ các nguyên tắc chỉ huy hành động của họ và những lý lẽ mà họ sử dụng.
Với các nhà điều hành cấp cao phải có kỹ năng bao quát, còn đối với cấp dưới thì kĩ năng chuyên ngành là cần thiết nhất.
Kèm với đó Henry Fayol cũng đưa ra 6 tính năng chính của quản lý, có mối địa chỉ chặt chẽ với các nguyên lý trên bao gồm:
1/Dự báo
2/Lập kế hoạch
3/Doanh nghiệp
4/Chỉ đạo
5/Phối thích hợp
6/Kiểm soát
Quản trị doanh nghiệp rất khó để miêu tả khái niệm. Trong thực tại, các bài giảng về quản trị tổ chức thường sử dụng những ví dụ, những câu chuyện can hệ để đưa khái niêm đúng đắn nhất đến học viên.
Quản trị tổ chức nhìn từ mọi hướng đều do người chỉ huy trước tiên, sau là mối kết hợp giữa chỉ huy, nhân viên, công tác và những trắc trở liên quan. Những quy tắc của Henry Fayol cũng cho thấy vai trò của người chỉ đạo trong “chuỗi” mắt xích. Người chỉ huy cần đi kèm với nghĩa vụ tương ứng, cần công bình với mọi viên chức, mệnh lệnh cần rõ ràng, thống nhất…
Nhân viên cũng cần tập trung ý thức cho công tác, phát huy khả năng thông minh của bạn dạng thân, và quan trọng, cần đặt viên chức đúng chỗ, đúng vị trí để biểu hiện hết kỹ năng. Và trên hết cần đặt lợi ích bình thường lên trên ích lợi tư nhân. Đừng làm nhiều hơn mà nên khiến lanh lợi hơn - đó cũng là tinh thần thông thường của cả nhà chỉ huy và nhân viên.
Trí thức trẻ
Xem nhiều hơn: An toàn thực phẩm mùa tết
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét