Lái buôn Bạch Thái Bưởi (1875 - 1932) tên thật là Đỗ Thái Bửu, quê Yên ổn Phúc, huyện Thanh Trì, thức giấc Hà Đông (cũ), nay là Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội. Ông là một trong 4 nhà buôn giàu sang nhất vietnam vào những năm đầu thế kỷ 20 (nhất Sĩ, nhì Phương, tam Xương, tứ Bưởi).
Thành lập công ty để khởi nghiệp từ khúc củi khô
Bà Bạch Quế Hương (SN 1961, Văn Quán, Hà Đông, Hà Nội) - chắt nội thương buôn này, cho nhân thức, Bạch Thái Bưởi khởi nghiệp trong khoảng rất sớm.
Bà Quế Hương kể: "Các cụ trong mái nhà tôi kể rằng, cụ Bưởi khởi nghiệp trong khoảng vài vốn "trời cho".
Theo đó, ngày bé bỏng, gia đình nghèo, Bạch Thái Bưởi thường theo mẹ đi vớt củi trên sông Nhuệ mang về bán kiếm tiền. Một lần, ông vớt được một khúc củi khá lớn, mang về phơi khô ở sân. Nhưng không hiểu sao càng khô, khúc củi đó càng tỏa ra một mùi thơm kỳ lạ.
Bà Bạch Quế Hương (bên phải), chắt nội của nhà buôn Bạch Thái Bưởi. Ảnh: NVCC
Câu chuyện lan nhanh, tới tai các thương nhân China. Họ tậu gặp mặt ông để mua bằng được khúc củi khô này với giá cao dông ngưởng. Sau này ông mới nhân thức đó là gỗ trầm hương - một loại gỗ cực kì quý giá.
Với số vốn từ vụ mua bán "củi khô", ông bắt đầu dấn thân học hỏi buôn bán trên thương trường với rộng rãi nghề.
Có thời gian, ông xin tham gia làm cho một vài hãng buôn lớn của Pháp để làm cho việc, tích lũy kinh nghiệm... Bạch Thái Bưởi sau đó nhiều người biết đến trong phổ thông lĩnh vực, trong đó phải kể ngành nghề buôn bán khai thác mỏ than và hàng hải.
Năm 1909, Bạch Thái Bưởi thuê lại 3 chiếc tàu (Phi Phụng, Phi Long và Khoái Tử Long) của một hãng tàu Pháp chở thư và hành khách trục đường sông Bắc kỳ, có tên là A. R. Marty, vừa hết hạn hợp đồng với chính phủ.
Nhà buôn Bạch Thái Bưởi. Ảnh: Mái nhà cung cấp
Ông đã cho tàu chạy nhị tuyến trục đường: Nam Định - Hà Nội và Nam Định - Bến Thủy (Vinh). Lúc này, ông đã phải đối mặt với hai kẻ thù nặng ký nhất là chủ tàu người Pháp và người Hoa.
Và cuộc đụng độ không cân sức đã xảy ra, ông hạ giá vé xuống một thì người Hoa hạ giá vé xuống nhì. Ông mua trà mời khách đi tàu, họ tìm bánh ngọt. Các chủ tàu người Hoa trường vốn đã cố chí đánh bại Bạch Thái Bưởi bằng đủ mọi cách.
So với các doanh gia người Hoa, tình thế của ông rất nguy ngập. Ông thuê ba chiếc tàu, mỗi bốn tuần trả 2.000 đồng, mà mỗi chuyến chỉ chiếm được 20 đồng.
Một trong những con tàu của Bạch Thái Bưởi. Ảnh: Mái ấm cung ứng
Trong tình thế đó, Bạch Thái Bưởi đã nghĩ đến một thứ tranh bị mà người Hoa không thể có, đó là ý thức dân tộc. Ông cho người đến các bến tàu nêu rõ những thiệt hại của người Việt, kêu gọi tình đồng bào, ý thức tương thân tương ái.
Ông treo một cái ống trên tàu, để khách hàng nào thấy việc làm cho của ông là đáng tạo động lực, bỏ tiền tham gia, giúp cho chủ tàu giảm lỗ. Kết quả hành khách dần bỏ tàu Hoa mà đi tàu Việt.
Lần khác, trong một cuộc họp của Hội đồng kinh tế lý tài, do bênh vực cho lợi quyền của người địa phương bị trị, Bạch Thái Bưởi bị Renê Robanh - Thống sứ Bắc Kỳ lúc đó, bắt nạt dọa: "Nơi nào có Robin thì không có Bạch Thái Bưởi". Ông khảng khái đáp lại: "Nơi nào có Bạch Thái Bưởi thì không có RoBanh".
Sau bảy năm buôn bán trên sông nước, Bạch Thái Bưởi đã tạo lập một cơ ngơi khép độc đáo trong khoảng chạy tàu tới đóng tàu, tu bổ tàu và các chi nhánh ở phổ quát nơi.
Năm 1916, một công ty hàng hải mang tên Giang hải luân thuyền Bạch Thái tổ chức kinh doanh đã thành lập. Tại các hội sở của ông, ở địa điểm cao nhất người ta bắt đầu thấy phấp tếch ngọn cờ hiệu màu vàng, có hình mỏ neo và ba ngôi sao đỏ.
Ngày 7/9/1919, công ti của Bạch Thái Bưởi hạ thủy tại Cửa Cấm (Hải Phòng) chiếc tàu Bình Chuẩn hoàn toàn do người Việt kiến tạo, xây dừng.
Bà Nguyễn Thị Kim Quý, cháu dâu của Bạch Thái Bưởi, cho nhân thức: "Sinh thời, cụ Bạch Thái Bưởi từng nói: "Tôi muốn khiến cho Thủ đô đẹp như Paris".
Tàu Bình Chuẩn chạy chuyến trước tiên trong khoảng Hải Phòng cập bến Sài Gòn ngày 17/9/1920, trong sự đón tiếp nồng nhiệt của giới công thương Sài Gòn lúc đó.
Công ty của Bạch Thái Bưởi mở màn mở rộng tầm hoạt động khắp Đông Dương, các nước và vùng lãnh thổ như Hồng Kông, China, Nhật Bạn dạng, Singapore và Philippines.
Đỉnh cao phát triển của công ty là khoảng cuối thập niên 1920 đầu 1930. Khi ấy công ty hàng hải của Bạch Thái Bưởi có trên 40 con tàu cùng sà lan chạy trên đông đảo các tuyến trục đường sông Bắc kỳ và cả các nước cùng vùng lãnh thổ lân cận, với số lượng viên chức lên đến 2.500 người, khiến việc trên các đội tàu, xưởng đóng tàu.
Sắm vé máy bay đưa kỹ sư Pháp sang vn
Trong khoảng lãi chiếm được trong khoảng buôn bán hàng hải, Bạch Thái Bưởi lấn sân sang các ngành nghề khác, trong đó có khai thác mỏ than.
Hình ảnh mỏ than của Bạch Thái Bưởi trên báo Pháp. Ảnh: NVCC
Năm 1925, Bạch Thái Bưởi dốc tiền vào việc khởi nghiệp khai mỏ. Ông được cấp phép khai mỏ than ở vùng Quảng Lặng.
Nhận thức rằng, muốn hơn người Pháp phải có người điều hành giỏi chuyên môn, khoa học, ông tuyển những kỹ sư Pháp khả năng nhất làm việc cho mình. Rất nhiều kỹ sư tốt nghiệp ưu tú đều được ông tìm vé máy bay đưa sang Việt Nam nhận việc.
Những ngày Bạch Thái Bưởi bắt đầu kinh doanh than, không lúc nào ông nghỉ dưỡng, ngày cũng như đêm, ông làm việc liên tiếp. Đều đặn, cứ 3 giờ sáng ông cưỡi ngựa qua các đồi núi để đi thăm hầm mỏ, đốc thúc người lao động.
Công việc khai thác than của ông đã đẩy mạnh đến mức than chất thành núi không kịp bán ra. Trữ lượng khai thác của công ty Bạch Thái Bưởi tính ra phải bán đến năm 1945 mới hết...
Xuất phát điểm từ nghề vớt củi khô, Bạch Thái Bưởi đã biến thành một thương gia lẫy lừng tiếng tăm thời bấy giờ.
(Còn tiếp)
Vietnamnet
Xem thêm: An toàn thực phẩm mùa tết
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét