Trung Quốc trong kỷ nguyên mới của ông Tập Cận Bình sẽ mạnh khỏe hơn, quyết đoán hơn và dĩ nhiên là đầy tham vọng hơn. Bài phát biểu mở đầu Đại hội 19 dài ba tiếng rưỡi của người chỉ đạo được coi là quyền lực nhất TQuốc trong một vài thập kỷ trở lại đây có thể tóm lược ngắn gọn như thế.
Đương nhiên, liệu cường quốc này sẽ chọn con đường trỗi dậy ra sao ko phải là chủ đề mà các nhà quan sát có thể có tiếng nói thống nhất và còn phải chờ thời gian trả lời.
 |
| Phổ biến câu hỏi về TQ đặt ra sau Đại hội 19. Ảnh minh họa: AP/ Japantimes |
Trật tự nhân loại và đoạn đường “vương đạo”
Bài diến thuyết của ông Tập đề cập tới phần đông từ ngữ có thể khiến chúng ta liên tưởng đến cả nhị góc cạnh “vương đạo” và quyết liệt.
Chả hạn, vị chủ toạ xác định rằng đến giữa thế kỷ 21 TQuốc sẽ biến thành “chỉ huy toàn cầu với một sức mạnh tổng hợp quốc gia và ảnh hưởng quốc tế hoàn toản”. Trong khoảng ngữ của bài phát biểu cũng cho thấy nhà lãnh đạo Trung Quốc tự tín rằng cán cân sức mạnh thế giới đang dần nghiêng theo hướng hữu ích cho TQuốc. Sức mạnh của Mỹ đã và đang suy giảm một cách tương đối, vốn mở màn trong khoảng khủng hoảng nguồn vốn thế giới 2007-2008, và trở nên rõ ràng hơn kể trong khoảng khi Donald Trump trúng cử Tổng thống tham gia năm ngoái.
“Vương đạo” này thể hiện ở chỗ ông Tập muốn biến mô hình phát hành chủ nghĩa phường hội ở China như là một mô hình có thể áp dụng nhiều trên quả đât, như là “một sự chọn lựa mới cho các non sông hy vọng tăng tốc quá trình sản xuất của bản thân mình”. Qua đó, TQuốc ước muốn “đóng góp những nắm bắt nhân thức và cách thức tiếp xúc đặc biệt của TQuốc để giải quyết những vấn đề mà nhân loại đang phải đối mặt”.
Triết lý đằng sau “vương đạo” lên đường từ lịch sử đế quốc hàng ngàn năm của Trung Hoa, vốn ngự trị trên đỉnh quan hệ quốc tế ở khu vực trong suốt một thời điểm dài. Sự tự hào bởi các giá trị văn hoá và các đóng góp về mặt văn minh khiến cho TQuốc kể trong khoảng đầu thế kỷ 21 luôn tìm cách thức “trỗi dậy” hoà bình (bản thân nước này đã trong khoảng bỏ từ “trỗi dậy” trong các văn bạn dạng ngoại giao chính thức), kiếm tìm cho mình một địa điểm chính xác trong trật tự quốc tế mới. “Vương đạo” không đồng nghĩa với mua cách đổi mới một bí quyết bạo lực chơ vơ tự cũ, mà là nỗ lực kiểm soát an ninh các giá trị quốc tế vốn có và kiếm tìm thời cơ khẳng định giá trị nước lớn.
Trên bình diện toàn cầu, China dường như đang cố gắng phát huy “vương đạo”. Sau sự sụp đổ của Liên Xô và mô phỏng phố hội chủ nghĩa Đông Âu, tính chất đa nguyên của chuỗi hệ thống quốc tế sau Chiến tranh Lạnh chuẩn y sự sống sót một cách thức thực tại của phổ biến chuỗi hệ thống và thể dè bỉu chính trị khác nhau.
Đương nhiên kể trong khoảng đầu thế kỷ 21, TQuốc cho rằng những người ủng hộ “dân chủ hòa bình” đã trở thành tự phụ và những giá trị của đa nguyên như “độc lập” hay “trọn vẹn lãnh thổ” bị đe đe bởi các định nghĩa như “chủ quyền hạn dè bỉu” hay “nghĩa vụ bảo vệ” mà Mỹ và phương Tây đặt ra. Đối với TQuốc, “chủ quyền” hay “không can thiệp nội bộ” cũng như một chuỗi hệ thống quốc tế đa nguyên và đa cực là nghĩa vụ “vương đạo” mà TQuốc phải theo đuổi.
Ngoài ra bây chừ, có thể thấy TQuốc tiếp diễn hướng dẫn nhân loại trong một vài ngành kĩ nghệ mà người ta gọi là mai sau, như năng lượng tái tạo, khoa học máy tính, hay trí óc nhân tạo. Ổn định mai sau cũng chính là một trong những nguyên tắc của “vương đạo”.
Quân đội và ý thức quyết liệt
Đại hội 19 đã cho thấy quyền lực của Tập Cận Bình siết chặt như thế nào lên quân đội China. Quân uỷ Trung ương mới đã giảm từ 11 người nhiệm kỳ trước xuống chỉ còn bảy người và nhiều phần đều là những nhân vật thân tín của ông Tập. Phần đông các thành viên thuộc nhóm trang bị trong Ban chấp hành Trung ương đều là những anh hùng mới nhập cuộc Đại hội Đảng lần trước tiên. Chiến dịch “đả hổ diệt ruồi” đã đầy đủ sa thải những nhân tố chống đối lại tuyến phố lối của ông Tập trong Đảng và quân đội.
Tính chất quyết liệt của China trong mai sau được biểu hiện rõ nhất qua nhóm ích lợi quân đội cũng như sự sản xuất của quân đội Trung Quốc trong thời điểm cách đây không lâu. Thông điệp của ông Tập với quân đội cũng cực kỳ rõ ràng: quân đội được xây đắp là để đấu tranh và thắng lợi. Theo đó, cho tới năm 2035, giai đoạn hiện đại hoá quân đội China sẽ hoàn thành một cách cơ bản và tới năm 2050, hàng ngũ này sẽ biến thành một nhóm quân sự đứng đầu nhân loại. Từ năm 2009 và nhất là mở màn trong khoảng 2015, quân đội TQuốc đã trải qua một đợt tiến bộ hoá và tái cấu trúc được coi là đầy đủ nhất từ trước cho tới nay, hướng tới một cấu trúc quân đội văn minh kiểu phương Tây với tham vọng biến thành một cường quốc hải dương toàn cầu mới.
Sự quyết liệt của TQuốc được thể hiện phổ biến ở điểm này. Ngay từ trước Đại hội 19 người ta kiếm được thấy sự trỗi dậy của một lực lượng các vị tướng trẻ, xuất hiện tham gia cuối những năm 1950 và đầu những năm 1960, được Đề bạt bởi ông Tập và khác biệt là tràn đầy năng lượng và chuyên ngành. Đa số chưa có nhiều trải nghiệm chiến trường thực tế, lực lượng các tướng trẻ này cho thấy chế độ đối ngoại của TQuốc trong tương lai có thể bị tác động theo hướng thụ động bởi các quyết định có thể được xem là vội vã, thiếu trải nghiệm hay có phần tự kiêu và thiếu giữ vững.
Tất nhiên, quá trình hoạch định chính sách đối ngoại là sự tổng hoà ích lợi của phổ biến hàng ngũ, và có thể kiếm được thấy một sự hăng hái trong việc Uỷ viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì, một nhà ngoại giao kỳ cựu, được bầu vào Bộ Chính trị (lần đầu tiên kể từ nhị nhiệm kỳ mới đây). Dù gì đi nữa, chế độ đối ngoại của China vẫn chỉ có thể “xê dịch” lên xuống bao quanh một kim chỉ nam khăng khăng, và quyền quyết định cao nhất vẫn nằm trong tay Chủ toạ Tập Cận Bình.
Sự quyết liệt còn bộc lộ khác biệt ở từng khu vực chiến lược khác nhau theo con mắt của Trung Quốc. Ví như nhìn chế độ đối ngoại của nước này theo con mắt kế hoạch, có thể trông thấy được bốn “vòng tròn” khác nhau.
China rõ ràng sẽ không lùi bước nếu lợi ích của chính mình ở vòng tròn thứ nhất (can hệ tới Tây Tạng, Tân Cương hay yếu tố Đài Loan) bị xâm phạm. Bắc Kinh cũng sẽ không dễ dàng nhún nhường ví như như lợi ích của bản thân ở vòng tròn thứ nhì (các khu vực láng giềng như trên Biển Đông và Hoa Đông) bị doạ doạ.
Thế nhưng nước này cũng có thể có cách thức tiếp cận uyển chuyển hơn tại vòng tròn thứ ba (các tổ chức đa phương khu vực) và hoàn toàn theo “vương đạo” ở vòng tròn thứ tư (ở các khu vực chiến lược bên ngoài, trong khoảng ngoài khơi Somalia cho đến Bắc Cực).
Theo hệ tham chiếu như trên, rõ ràng các nước hàng xóm ven biển của Trung Quốc trong khoảng thời điểm tới sẽ cực kỳ lúng túng. Một khi sức mạnh toàn bộ của Trung Quốc ngày càng gia tăng, áp lực an toàn lên các nước này cũng sẽ ngày càng tăng theo. Tạm bợ thời không bàn đến ý tưởnrg và chiến thuật mà Trung Quốc sẽ ứng dụng, rõ ràng tương lai bình yên và bình ổn ở khu vực Đông Á và Tây Thái Bình Dương cam kết sẽ không thể hoàn toàn yên ổn tĩnh.
Nguyễn Thế Phương, Trung tâm Tìm hiểu Quốc tế (SCIS), Đại học KHXH&NV TP. HCM.
Chân dung vị ‘quốc sư’ đắc lực cho 3 đời chỉ huy TQ
Dù ông Vương từng là “quốc sư” đắc lực cho 3 đời lãnh đạo Trung Quốc, người ta vẫn ít biết về đời tư của ông.
Triệu Lạc Tế - Người cầm đầu “Đội quân đả Hổ” ở TQuốc trong 5 năm tới
Trong gần 5 năm khiến “Tổng quản nhân sự”, ông Triệu Lạc Tế được coi là tỏ ra rất kì lạ kẽ, ít xuất hiện trên các phương tiện truyền thông.
Tương lai chính trị TQuốc sau Đại hội Đảng 19
Đại hội toàn quốc Đảng Cộng sản TQ lần thứ 19 đã bế mạc, và phổ biến nghi vấn đang được đặt ra về một “kỷ nguyên” Tập Cận Bình.
Những bất ngờ đáng để ý trong dàn lãnh đạo mới của China
Việc ông Dương Khiết Trì được tham gia Bộ Chính trị khiến phổ quát nhà bình luận thời sự quốc tế bất thần.
Khi ông Tập Cận Bình tuyên bố China không bành trướng
Trong công bố, ông Tập Cận Bình đã cam kết Trung Quốc sẽ kiên cường đoạn đường tạo ra hòa bình, vĩnh viễn không xưng bá, dài lâu không bành trướng.
Tham khảo thêm: An toan thuc pham mua tet
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét