1. Đạo đức không xác định
Đạo đức đổi mới theo thời điểm, địa lý, văn hoá, tôn giáo... nên chẳng thể có một chuẩn tầm thường cho hầu hết quần chúng. Chả hạn, hiện thời chúng ta có thể tiện lợi đồng ý với nhau là sử dụng, sắm sửa quân lính là vi phạm đạo đức. Tất nhiên, hơn 100 năm trước, kháng chiến nước Mỹ diễn ra giữa nhì miền nam bắc chỉ vì vấn đề quân lính. Miền bắc hô hào phóng thích nô lệ vì quân lính cũng là loài người. Miền nam nỗ lực kháng cự vì nô lệ là tài sản của họ.
Một ví dụ khác, thời phong kiến vẫn ý kiến rằng "con trai năm thê bảy thiếp". Nhưng thời nay, đa thê là vi phạm quy định của vietnam. Nhưng cũng có một vài vấn đề mang tính phổ quát, thường được bằng lòng xuyên suốt lịch sử ở mọi nơi như nói láo là không tốt, đánh cắp là hành vi xấu... Tóm lại, không có một quy chuẩn đạo đức thống nhất nên đạo đức của tôi khác với đạo đức của bạn.
2. Ba trường phái đạo đức
a. Thuyết Vị Lợi (Utilitarianism): Đạo đức là hành động để giải quyết được kết quả tốt nhất, lớn nhất. Tức là, bạn nên làm thịt 1 người (thậm chí người đó vô tội) để cứu 10 người. Mách nhỏ, thầy giáo dạy môn Đạo Đức của tôi đã từng phải ăn năn lộ để chiếm được visa sớm cho kịp lịch dạy học ở Việt Nam.
b. Đạo Nghĩa Luận (Deontology): Bạn nên vâng lệnh nghĩa vụ và pháp luật. Thuyết này khác với thuyết vụ lợi ở điểm bạn không nên vi phạm lợi quyền quang minh chính đại của một người, để khiến cho lợi cho hàng ngũ người rất lớn khác. Nghĩa là bạn không nên cưỡng dè bỉu di dời nhà của 1 người, để xây một cái cầu dịch vụ lợi ích của 5 triệu người.
c. Luân Lý Luận (Virtue): Bạn nên làm gì để thành con người hoàn thiện hơn, tốt hơn, "sống tốt đời, đẹp đạo". Chả hạn, giả dụ một kẻ khủng bố quyết tử liều chết khiến cho hắn cảm thấy bản thân là con chiên ngoan đạo hơn, tốt hơn, tới gần với Chúa hơn thì đó là đạo đức của hắn (tôi không động viên nhé).
3. Xác định hành động có đạo đức hay không?
Có phần nhiều cách thức để xem hành động của mình có vi phạm đạo đức hay không. Tôi chỉ gợi ý một cách dưới đây. Trước khi hành động, bạn hãy tự hỏi chính mình 8 câu hỏi chính (8KQ).
- Vô tư: Khiến sao tôi có thể hành xử vô tư và cân bằng các lợi ích hợp lí?
- Kết quả: Kết quả ngắn hạn và dài hạn cho tôi và đông đảo công chúng là gì?
- Bổn phận: Trách nhiệm và trách nhiệm trong trường hợp này là gì?
- Nhân cách: Hành động nào biểu lộ rõ nhất bạn dạng thân tôi và người tôi muốn biến thành?
- Hòa bình: Hành động nào tôn trọng hòa bình, quyền tự do của đại chúng?
- Thấu cảm: Tôi sẽ khiến cho gì nếu như tôi đích thực đon đả tới mọi người?
- Quyền lực: Quyền lực hợp pháp (luật, tôn giáo,...) gì được kỳ vọng ở tôi?
- Điều đúng mực: Những điều đúng (luật, thị trấn hội,...) gì được áp dụng tại đây?
Sau khi tư vấn đủ 8 nghi vấn này, tôi nghĩ bạn sẽ nắm bắt thâm thúy hơn về hành động của bản thân mình dưới khía cạnh đạo đức.
Hãy thoải mái trao đổi, thắc bận rộn! Nếu các bạn ủng hộ khỏe mạnh, tôi sẽ viết chi tiết về cách dùng 8 thắc mắc (8KQ) này ở bài viết tiếp theo.
Theo Nhịp Sống Kinh Tế
Xem nhiều hơn: An toan thuc pham mua le tet
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét